Trong bối cảnh Việt Nam chuẩn bị thực thi các hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới: Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), Việt Nam và EU (EVFTA)… Diễn đàn “Hội nhập kinh tế quốc tế Việt Nam 2018” vừa diễn ra tại Hà Nội đã đặt ra nhiều vấn đề cần xem xét: Làm sao để doanh nghiệp (DN)-quốc gia có thể biến cơ hội thành vận hội, không bị những khó khăn nhấn chìm ?
Tăng khả năng ứng phó biến động quốc tế
Để nâng cao hiệu quả công tác hội nhập kinh tế quốc tế, Phó thủ tướng Vương Đình Huệ -Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Chỉ đạo liên ngành hội nhập kinh tế quốc tế Việt Nam, chỉ đạo: Các bộ ngành, địa phương cùng DN xem xét các khía cạnh liên quan đến việc thực thi các FTA thế hệ mới (CPTPP và EVFTA); Cơ hội và thách thức đối với DN và cơ quan quản lý Nhà nước; Những vấn đề đặt ra đối với cải cách thể chế và tiếp cận thị trường.
Qua đó, đưa ra những giải pháp và hành động cụ thể để công tác hội nhập kinh tế quốc tế đạt hiệu lực và hiệu quả hơn; Đề xuất giải pháp tháo gỡ khó khăn trong việc thực thi các cam kết, trao đổi các vấn đề trọng tâm trong việc thực thi chính sách, chương trình hành động hội nhập kinh tế quốc tế.
Thống kê cho thấy, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu năm 2018 ước đạt 475 tỷ USD, trong đó xuất khẩu (XK) đạt 239 tỷ USD, tăng 11,2% so với năm 2017. Hàng hóa Việt Nam đã tiếp tục khai thác các thị trường truyền thống và phát triển thêm nhiều thị trường mới.
XK sang các nước có FTA với Việt Nam đều có tốc độ tăng cao so với năm 2017. Tỷ lệ tận dụng ưu đãi từ các thị trường FTA đạt khoảng 40%, so với khoảng 35% các năm trước, qua đó cho thấy DN Việt Nam đang ngày càng chú trọng việc khai thác các cơ hội từ hội nhập và thực thi các FTA.
TS.Sudhir Shetty -Kinh tế gia, Trưởng Khu vực Đông Á-Thái Bình Dương của Ngân hàng Thế giới, nhận định: “Căng thẳng thương mại Mỹ-Trung có thể chuyển hướng thương mại cho một số mặt hàng XK của Việt Nam vào hai thị trường này. Tuy nhiên, Việt Nam có thể phải chịu tác động tiêu cực khi thương mại và tăng trưởng toàn cầu chững lại.
Việt Nam nên tăng cường khả năng ứng phó về kinh tế vĩ mô đối với biến động về tài chính và thương mại quốc tế. Đồng thời, cần tăng cường năng lực cạnh tranh quốc gia với các chính sách tạo thuận lợi thương mại, cải thiện môi trường kinh doanh, củng cố mối liên hệ giữa đầu tư nước ngoài và các nhà cung ứng trong nước”.
Coi chừng thua trên sân nhà
Từ thực tiễn sản xuất, ông Trịnh Đức Dũng -Giám đốc điều hành Vinamilk, chia sẻ: “Tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế và thực hiện các FTA mang lại cho các DN Việt Nam nhiều cơ hội tốt nhưng cũng lắm thách thức không hề dễ chịu. Các DN nước ngoài rất năng động, có đầy đủ nguồn lực về con người, tài chính, hệ thống quản trị rất tốt.
Ngay khi FTA còn chưa có hiệu lực, họ đã từng bước xâm nhập thị trường Việt Nam. Đến lúc FTA có hiệu lực thì hàng hóa, sản phẩm, dịch vụ của nước ngoài đã tràn ngập, cạnh tranh quyết liệt với hàng hóa Việt Nam, nếu không có sự chuẩn bị tốt từ trước, DN Việt sẽ thua ngay trên sân nhà”.
Đối với các DN sữa, ông Dũng cho biết thách thức là rất nghiêm trọng, bởi Việt Nam có thời tiết khí hậu nhiệt đới nóng ẩm, không phù hợp cho chăn nuôi bò sữa. Giá thành sản phẩm cao, khó khăn khi cạnh tranh với các sản phẩm ngoại từ Úc, New Zealand….
Việc đưa sữa của Việt Nam sang các nước ôn đới, các nước phát triển không khác gì “chở củi về rừng”. Vì vậy, DN sữa chỉ có cách là phải năng động, sáng tạo ra những sản phẩm đặc thù, tạo con đường riêng mới mong tận dụng được cơ hội do FTA mang lại.
Thành quả không chia đều
Trong bối cảnh như vậy, đại diện Vinamilk cho rằng DN nào vững mạnh sẽ phát triển; DN nào yếu ớt, kém cạnh tranh sẽ phải đối diện với nhiều rủi ro, kể cả phá sản. Không có đáp án chung nào đúng cho tất cả, các DN không thể trông chờ, ỷ lại vào Nhà nước mà phải chủ động tìm cho ra lời giải cho mình.
Ngoài ra, DN phải chuẩn bị kỹ càng cho tiến trình hội nhập, nhất là tổ chức hệ thống, bộ máy và nguồn nhân lực. Muốn tiến quân ra nước ngoài, nguồn nhân lực phải hết sức tinh nhuệ. DN cần sẵn sàng thực hiện ngay việc tuyển dụng lao động chất lượng cao, giàu kinh nghiệm, tiếng Anh chuẩn mực trên thị trường lao động quốc tế.
Tiến sĩ Deepak Mishra -Giám đốc Kinh tế vĩ mô-thương mại-đầu tư, Ngân hàng Thế giới, nhận định: “Thành quả của hội nhập thương mại có thể đã không được chia sẻ một cách đồng đều trên toàn cầu, một số chi phí tái phân bổ lại nguồn lực trong hội nhập thương mại dẫn đến thất nghiệp và bất bình đẳng thu nhập gia tăng”.
Thứ trưởng Bộ Công thương Đỗ Thắng Hải khuyến nghị: “Kêu gọi tinh thần chủ động của cộng đồng DN trong việc tìm hiểu những xu thế thương mại mới và Cách mạng Công nghiệp 4.0, từ đó xác định yêu cầu điều chỉnh chiến lược sản xuất-kinh doanh, đặc biệt chú trọng tới việc chuyển đổi, cập nhật công nghệ mới”.
Phạm Phù Cát -Langmoi.vn
Xây dựng thương hiệu gạo: Thuyết phục thị trường nội địa 90 triệu người
Nhiệt điện than: Bài toán khó giữa hiệu quả kinh tế và sức khỏe con người
