Sầu riêng bắt đầu vào mùa thu hoạch, hàng dội chợ khiến giá thu mua loại quả này rớt mạnh. Cây có múi đang rộ mùa, không chỉ hàng xô mà nhiều loại trái có thương hiệu như bưởi da xanh ở đồng bằng sông Cửu Long, cam Cao Phong tỉnh Hòa Bình… cũng bị giảm giá đến 50%.
Mất giá đồng loạt nhiều mặt hàng
Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ NN&PTNT) vừa có báo cáo về thị trường nông sản tháng 11/2018. Kết quả cho thấy nhiều mặt hàng nông sản Việt đang rơi vào tình trạng mất giá.
Sau 5 năm liền cam Cao Phong bán được giá, năm nay giá cam giảm mạnh so với mọi năm và tiêu thụ chậm. Từ mức giá trên 40.000đ/kg trước đây, giờ cam Cao Phong gốc trên 5 năm cắt tại vườn giá chỉ còn 15.000đ, những gốc trồng dưới 5 năm, giá chỉ từ 6.000-10.000đ/kg.
Tại khu vực đồng bằng sông Cửu Long, giá bưởi da xanh giảm mạnh. Hiện thương lái thu mua bưởi loại 1 (mã đẹp, trọng lượng 1,4-1,8 kg/ quả) với giá 32.000-35.000 đồng/kg, loại 2 với giá 20.000-23.000 đồng/kg, giảm hơn 50% so với hai tháng trước.
Giá cam sành tại đồng bằng sông Cửu Long liên tiếp sụt giảm. Hiện giá cam sành tại đây chỉ ở mức 3.000-4.000 đồng/kg. Nguyên nhân là do hiện nay vào thời điểm thu hoạch trong khi rất ít thương lái tìm mua.
Trung Quốc vẫn là nước nhập khẩu sắn và sản phẩm từ sắn lớn nhất của Việt Nam với 2,8 triệu tấn trong 10 tháng đầu năm, tuy nhiên giảm 10,9% về khối lượng và 12,3% về giá trị so với cùng kỳ năm 2017.
Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản đưa ra dự báo: Giá trị xuất khẩu rau quả năm 2018 sẽ tăng trưởng khoảng 10%, thấp hơn nhiều so với con số 42,4% của năm 2017; Nhiều mặt hàng đang và sẽ bước vào vụ thu hoạch rộ như sầu riêng, chôm chôm, măng cụt, mít, xoài, thanh long, dưa hấu, bưởi… khiến giá nhiều mặt hàng sẽ tiếp tục giảm.
Cần xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia
Ông Đinh Ngọc Minh -Phó vụ trưởng Vụ Kinh tế nông nghiệp (Bộ KH&ĐT), cho rằng: Không riêng Việt Nam gặp phải tình trạng được mùa mất giá. Vừa qua, một số quốc gia như Pháp, Đức… cũng xảy ra tình trạng dư thừa sản phẩm sữa.
Tuy nhiên, họ khác Việt Nam ở chỗ tình trạng này chỉ “năm thì mười họa” mới xảy ra và với một số ít sản phẩm. Trong khi đó tại Việt Nam, vấn đề của thị trường cho nông sản đã được đặt ra qua nhiều năm nhưng chưa giải quyết rốt ráo.
Nhà nước nên xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu lớn (big data) về từng mặt hàng nông sản để biết được rằng nông sản nào dư hay không dư, sản xuất vào thời điểm nào là thích hợp. Có như vậy mới giảm được tình trạng được mùa mất giá.
Về vai trò của chính quyền địa phương, TS.Phạm S -Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng, chia sẻ: Cần thực hiện một số giải pháp quy hoạch và quản lý quy hoạch. Sau đó, triển khai tuyên truyền đến người dân, phải xác định đồng bộ từ khâu trồng trọt đến chế biến, tiêu thụ. Lấy an toàn thực phẩm làm then chốt trong phát triển sản phẩm. Cuối cùng là tổ chức liên kết sản xuất, trong đó doanh nghiệp (DN) là hạt nhân, nông dân là chủ thể.
Ông Võ Quan Huy -Giám đốc Công ty TNHH Huy Long An, đề xuất: Nên tổ chức các chương trình tiếp thị sản phẩm qua con đường du lịch như các hãng hàng không đãi khách bằng sản phẩm nông sản Việt Nam; Chương trình quốc gia mỗi tháng giới thiệu một sản phẩm giúp mọi người biết đến nhiều hơn; Xây dựng chuẩn chất lượng cho từng mặt hàng, giúp giảm rủi ro cho nông sản Việt.
Đừng bẻ kèo giữa chừng
Để phát triển thị trường nông sản, ông Đinh Ngọc Minh cho rằng DN phải đi tiên phong tìm hiểu thị trường, từ đó phổ biến tới người nông dân sản phẩm nào thị trường có nhu cầu. Muốn như vậy cần phải hình thành liên kết giữa DN và nông dân. Người nông dân đừng nên vì lợi nhuận mà phá bỏ hợp đồng với DN, cũng như DN đừng vì lợi ích mà bẻ kèo với nông dân.
Ông Huỳnh Văn Thòn -Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Lộc Trời, kiến nghị: Nhà nước đóng vai trò điều phối thị trường thông qua các chính sách khuyến khích và đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, quy hoạch vùng nguyên liệu, chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật, xúc tiến thương mại.
Trong vòng liên kết giữa các bên, DN và nhà nông có vai trò quan trọng. DN đóng vai trò trung tâm, chủ động ký kết hợp đồng, hướng dẫn, giúp đỡ nhà nông trong việc áp dụng kỹ thuật, hỗ trợ vay vốn và vật tư nông nghiệp, thực hiện bao tiêu sản phẩm với giá thỏa thuận bảo đảm lợi ích của cả hai bên.
Sau khi tham dự hội chợ nhập khẩu quốc tế Trung Quốc mới đây, ông Võ Quan Huy cho biết: Trung Quốc hiện vẫn là thị trường có nhu cầu nhập khẩu nông sản rất lớn. Tuy nhiên, muốn phát triển ở thị trường Trung Quốc, nông sản Việt phải xây dựng, tiếp thị sản phẩm nhiều hơn.
Phan Đại Hữu -Langmoi.vn
