Thời đại 4.0: 86% lao động dệt may-giày dép có nguy cơ mất việc

Theo dự báo của tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), có khoảng 86% lao động trong ngành dệt may và giày dép ở Việt Nam có nguy cơ bị mất việc làm trong thời đại 4.0.

Thông tin trên báo Doanh nghiệp Việt Nam, cũng theo ILO, đặc biệt lao động trong các ngành nghề truyền thống và lao động thủ công là lực lượng lao động có nguy cơ gánh chịu nhiều rủi ro nhất khi bị thay thế bởi những hệ thống máy móc tự động hóa.

Đây là nội dung chính trong hội thảo quốc tế “Viễn cảnh Đông Nam bộ” lần thứ nhất, tổ chức ngày 7/12, tại TP.Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương.

Với 18 báo cáo khoa học được trình bày tại các tiểu ban cùng nhiều ý kiến trao đổi, thảo luận, các nhà khoa học đã tập trung bàn thảo đa chiều về những vấn đề quan trọng, mang tính cấp thiết về nguồn nhân lực chất lượng cao ở khu vực Đông Nam bộ, đặc biệt là vùng TP.HCM trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang diễn ra mạnh mẽ.

Lao động ngành dệt may đối diện nguy cơ mất việc làm trong thời đại 4.0.

CPTPP với quy tắc từ sợi
Trước đó, báo Nhà Đồng Hành cũng nhận định, đối với ngành dệt may, Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) đưa ra một số quy định rất khó khăn, đặc biệt là về quy tắc xuất xứ nguyên liệu đầu vào.

Trước đây, khi xuất khẩu hàng dệt may sang Nhật Bản hoặc nhập khẩu nguyên liệu đầu vào từ Nhật Bản về, doanh nghiệp Việt Nam sẽ có tới 4 lựa chọn xuất/nhập khẩu thông qua FTA ASEAN – Nhật Bản, Việt Nam – Nhật Bản, RCEP và CPTPP.

Tuy nhiên, CPTPP không hoàn toàn màu hồng đối với ngành dệt may Việt Nam, bởi CPTPP có quy định khó khăn nhất đối với ngành dệt may khi thiết lập quy tắc xuất xứ từ sợi trở đi, thay vì vải như trong FTA ASEAN – Nhật Bản và Việt Nam – Nhật Bản. Quy định khó khăn này, cùng với việc Mỹ rút khỏi TPP, sẽ khiến doanh nghiệp xa lánh CPTPP.

CPTPP hiện quy định truy xuất nguồn gốc từ đơn vị sợi trở đi, tức là sợi phải được nhập từ các nước thành viên CPTPP. Mặt khác, CPTPP vẫn cho phép các nước thành viên khi đàm phán có thể đề xuất danh mục hàng hóa mà họ cho là quá khó để tìm được nguồn cung ngay tại thời điểm hiệp định có hiệu lực. Tuy nhiên, điều kiện này chỉ được áp dụng cho một số mã hàng hóa và quốc gia nhất định và chỉ kéo dài trong 5 năm.

Các hiệp định không ràng buộc xuất xứ nguyên liệu
Hiệp định có quy tắc lỏng nhất đối với ngành dệt may đó là ATIGA, ASEAN – Trung Quốc, ASEAN – Hàn Quốc, Việt Nam – Hàn Quốc và Việt Nam – Liên minh kinh tế Á Âu. Những FTA này chỉ yêu cầu công đoạn cuối cùng, cắt – may – khâu thành sản phẩm, được thực hiện tại Việt Nam, và nguyên liệu đầu vào có thể nhập từ bất kỳ quốc gia nào.

Tương tự, FTA Việt Nam – Liên minh châu Âu cũng quy định truy xuất nguồn gốc từ đơn vị vải trở đi. Tuy nhiên, hiệp định này linh hoạt hơn vì cho phép doanh nghiệp cộng gộp từ bên thứ ba, là một quốc gia cùng lúc có FTA với Việt Nam và Liên minh châu Âu. Ví dụ, Hàn Quốc đang có FTA với cả Việt Nam và Liên minh châu Âu nên nguyên liệu nhập khẩu từ Hàn Quốc được xem là có xuất xứ từ Việt Nam.

Đối với Hiệp định Việt Nam – Australia, New Zealand, FTA này không đòi hỏi về xuất xứ của nguyên liệu đầu vào nhưng yêu cầu hàm lượng giá trị thành phẩm được tạo ra trong phạm vi FTA là 40%.

Báo điện tử VTV đưa tin, với doanh thu sản xuất và tăng trưởng xuất khẩu ổn định, ngành công nghiệp dệt may Việt Nam đang ở top 5 các nước sản xuất-xuất khẩu dệt may lớn nhất thế giới.

Doanh thu xuất khẩu dệt may đạt mốc 19,4 tỷ USD trong 8 tháng đầu năm 2018, tăng 15% so với cùng kỳ năm 2017. Ngoài ra, nhiều tập đoàn dệt may đã duy trì tăng trưởng ổn định thông qua việc hợp tác với các khách hàng hiện tại và khách hàng mới.

Xuất khẩu sản phẩm dệt may sang những thị trường trọng điểm như Mỹ, EU, đặc biệt Hàn Quốc, Trung Quốc, ASEAN đều tăng mạnh so với cùng kỳ năm 2017.
Ngọc Ẩn