Ngày 28.10, tiếp tục kỳ họp 8 Quốc hội khóa XV, các đại biểu thảo luận tại hội trường đối với báo cáo của đoàn giám sát và dự thảo nghị quyết của Quốc hội về kết quả giám sát chuyên đề “việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý thị trường bất động sản và phát triển nhà ở xã hội (NOXH) từ năm 2015 đến hết năm 2023”.

Kỳ họp 8 Quốc hội khóa XV. ẢNH: GIA HÂN

 

Giá bất động sản tăng vọt, vượt quá tầm với của đa số người dân

Kết quả giám sát cho thấy, giai đoạn 2015 – 2021, thị trường bất động sản phát triển sôi động với nhiều loại hình mới như condotel, officetel, biệt thự nghỉ dưỡng… Tuy nhiên, cơ cấu sản phẩm bất động sản chưa hợp lý, mất cân đối cung – cầu, chủ yếu hướng tới phân khúc cao cấp, mục tiêu đầu tư tài chính, ít sản phẩm phù hợp với thu nhập của đại bộ phận người dân.

Giai đoạn 2022 – 2023, trước áp lực của đại dịch Covid-19 cộng thêm những tồn tại trong thời kỳ trước đó, thị trường bất động sản suy giảm, hoạt động của các doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn.

Đáng nói, nguồn cung bất động sản hạn chế hơn rất nhiều, giá thì tăng vọt. Riêng tại TP.Hà Nội và TP.HCM, hiện đã không còn phân khúc căn hộ chung cư có giá phù hợp với thu nhập của đa số người dân.

Báo cáo của UBND TP.Hà Nội cho biết, phân khúc căn hộ chung cư trung cấp và cao cấp chiếm đa số. Trong năm 2022, giá căn hộ chung cư tăng rất cao, lượng giao dịch thấp, chỉ chiếm khoảng 10% lượng sản phẩm chào bán ra thị trường; giá nhà ở riêng lẻ vẫn duy trì ở mức cao và gần như không có giao dịch.

Còn theo báo cáo của UBND TP.HCM, lượng giao dịch bất động sản giảm sút mạnh, giá bất động sản tăng không kiểm soát, mất cân đối giữa giá cả và giá trị. Từ năm 2021, trên địa bàn thành phố đã không còn phân khúc căn hộ bình dân (giá dưới 25 triệu đồng/m²).

Kết quả giám sát cũng chỉ ra rằng, số lượng lớn dự án bất động sản nhà ở gặp vướng mắc, chậm tiến độ.

Theo báo cáo của Chính phủ, Hà Nội có 404 dự án gặp vướng mắc (đã xử lý 158 dự án, tiếp tục xử lý 246 dự án); trong khoảng 2 – 3 năm trở lại gần như không có dự án mới được phê duyệt đầu tư, chủ yếu là các dự án đã được phê duyệt từ giai đoạn trước đó.

Tại TP.HCM cũng có 220 dự án vướng mắc (đã xử lý 77 dự án, tiếp tục xử lý 143 dự án), 30 dự án ngưng thi công, 56 dự án chưa thi công (dự kiến cung cấp 28.160 căn chung cư, 4.215 nhà riêng lẻ) đều có thời gian dự kiến hoàn thành trong giai đoạn 2015 – 2020.

Hà Nội và TP.HCM đã không còn phân khúc căn hộ chung cư có giá phù hợp với thu nhập của đa số người dân (ảnh minh họa). ẢNH: T.N

 

Nghiên cứu đánh thuế cao với người có nhiều nhà, đất

Từ những hạn chế đã nêu, đoàn giám sát kiến nghị giao Chính phủ cùng các bộ, ngành, địa phương có cơ chế giải quyết phù hợp, xử lý dứt điểm đối với các dự án bất động sản gặp khó khăn, vướng mắc pháp lý, đình trệ do quá trình triển khai thực hiện kéo dài và pháp luật qua các thời kỳ có nhiều thay đổi.

Việc giải quyết thực hiện trên cơ sở xem xét toàn diện các yếu tố thực tiễn khách quan, hoàn cảnh lịch sử; đánh giá đầy đủ lợi ích – chi phí và tính khả thi của phương án giải quyết; bảo đảm quyền lợi chính đáng của người dân, doanh nghiệp, vì lợi ích chung, tổng thể, giải phóng nguồn lực cho thị trường bất động sản.

“Không hình sự hóa các quan hệ kinh tế – dân sự; hướng dẫn rõ nội hàm “không hợp thức hóa các vi phạm” để nâng cao hiệu quả công tác xây dựng và thực thi pháp luật”, báo cáo của đoàn giám sát nêu rõ.

Đối với những dự án đã có kết luận của cấp có thẩm quyền về phương án tháo gỡ, Chính phủ đã trình Quốc hội xem xét dự thảo Nghị quyết về cơ chế, chính sách đặc thù để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc đối với các dự án, đất đai trong kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án tại TP.HCM, TP.Đà Nẵng và tỉnh Khánh Hòa. Đoàn giám sát đề nghị bám sát chỉ đạo của cấp có thẩm quyền và rà soát bảo đảm nội dung nghị quyết phù hợp với thẩm quyền của Quốc hội.

Cùng đó là triển khai hiệu quả Đề án đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ NOXH cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021 – 2030; tích cực triển khai cho vay hỗ trợ NOXH, tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc để triển khai hiệu quả gói hỗ trợ 120.000 tỉ đồng…

Về giải pháp lâu dài, đoàn giám sát kiến nghị sớm hoàn thiện công tác nghiên cứu, đề xuất sửa đổi, bổ sung, ban hành mới các luật về thuế. Đặc biệt là có quy định về mức thuế cao hơn đối với người sử dụng nhiều diện tích đất, nhiều nhà ở, chậm sử dụng đất, bỏ đất hoang.

Đồng thời, nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng đất, thực hiện mục tiêu tái phân phối thu nhập và động viên nguồn thu hợp lý, ổn định cho ngân sách nhà nước, trên cơ sở tham khảo thông lệ quốc tế và phù hợp với điều kiện kinh tế – xã hội của Việt Nam.

Giá NOXH bình quân còn quá cao Đoàn giám sát cũng chỉ ra nhiều hạn chế trong công tác phát triển NOXH. Theo đó, nhiều địa phương chưa đạt tỷ lệ hoàn thành phát triển NOXH theo chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở; tỷ lệ quỹ đất dành cho phát triển NOXH khu vực đô thị thấp, chủ yếu phụ thuộc vào quỹ đất 20% NOXH trong dự án nhà ở thương mại. Tình trạng dư thừa sản phẩm nhà ở cao cấp, diện tích lớn, giá bán cao, thiếu sản phẩm NOXH và nhà ở giá thấp phù hợp với nhu cầu của đại bộ phận người dân; giá NOXH bình quân còn quá cao so với thu nhập của đối tượng thụ hưởng. Việc triển khai chương trình cho vay NOXH, nhà ở công nhân, cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ từ gói tín dụng 120.000 tỉ đồng chậm được giải ngân, điều kiện, thủ tục phức tạp, lãi suất còn cao…