Bộ Xây dựng vừa đưa ra đề xuất triển khai gói tín dụng ưu đãi trị giá 100.000 tỷ đồng từ nguồn vốn trái phiếu, nhằm thúc đẩy phát triển NƠXH trong giai đoạn 2025–2030.
Đây là lần đầu tiên cơ quan này đề xuất một gói tín dụng NƠXH thông qua hình thức phát hành trái phiếu Chính phủ, đánh dấu một bước tiến mới trong nỗ lực giải quyết vấn đề nhà ở cho người thu nhập thấp và công nhân khu công nghiệp. Đề xuất này đang được lấy ý kiến các bộ, ngành trước khi trình Chính phủ phê duyệt, với mục tiêu tạo quỹ nhà ở lớn hơn và tiếp cận nguồn vốn ổn định hơn so với các chương trình trước đây.
Bộ Xây dựng đề xuất giao Ngân hàng Chính sách xã hội làm đầu mối, đồng thời kêu gọi sự phối hợp giữa Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, và Ngân hàng Nhà nước nhằm đảm bảo nguồn vốn được quản lý chặt chẽ và sử dụng hiệu quả.
Tuy nhiên, bài học từ gói tín dụng 120.000 tỷ đồng trước đó, được triển khai từ năm 2023, có lãi suất thấp hơn 1,5–2% so với lãi vay thương mại, vẫn còn nhiều vấn đề đáng quan tâm. Thực tế, tỷ lệ giải ngân của gói này rất thấp. Đến cuối quý III/2024, chỉ có 1.783 tỷ đồng được giải ngân, tương đương khoảng 1,5% tổng giá trị gói vay. Nguyên nhân chính là mức lãi suất 6,5–7%/năm vẫn cao so với khả năng chi trả của người dân, cùng với các điều kiện vay chưa thực sự thuận lợi.
Điều này đặt ra câu hỏi, liệu gói tín dụng 100.000 tỷ đồng có tránh được “vết xe đổ” của chương trình trước. Một số chuyên gia cho rằng, để đạt được hiệu quả cao, cần thiết kế cơ chế lãi suất linh hoạt hơn, đơn giản hóa thủ tục vay và đảm bảo các dự án nhà ở xã hội được triển khai đúng tiến độ.
Trên thực tế, một thách thức lớn là nguồn vốn 100.000 tỷ đồng chỉ là một phần nhỏ trong tổng nhu cầu 500.000 tỷ đồng để thực hiện Đề án 1 triệu căn NƠXH giai đoạn 2021–2030. Vì vậy, việc huy động thêm nguồn vốn từ khu vực tư nhân và quốc tế sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo đủ tài chính cho chương trình.
Bên cạnh đó, việc giải quyết các vướng mắc pháp lý liên quan đến quỹ đất, thủ tục đầu tư, và giải phóng mặt bằng cũng cần được ưu tiên. Bộ Xây dựng đã nhấn mạnh vai trò của các địa phương trong việc rút ngắn quy trình hành chính để khuyến khích doanh nghiệp tham gia phát triển NƠXH.
Đến nay, cả nước đã hoàn thành 301 dự án NƠXH tại khu vực đô thị, với tổng quy mô khoảng 155.800 căn hộ. Tuy nhiên, chỉ đạt khoảng 40% mục tiêu về nhà ở công nhân khu công nghiệp (KCN). Số lượng lớn công nhân vẫn phải thuê trọ tại các khu nhà dân tự xây, với điều kiện không ổn định và thiếu tiện nghi. Trong giai đoạn 2021–2030, nhu cầu NƠXH ước tính khoảng 2,6 triệu căn, nhưng mục tiêu thực hiện chỉ đạt 1,8 triệu căn.
Nhìn chung, đề xuất triển khai gói tín dụng 100.000 tỷ đồng từ nguồn vốn trái phiếu là một sáng kiến đáng kỳ vọng. Tuy nhiên, để biến tầm nhìn này thành hiện thực, cần một kế hoạch triển khai chi tiết, minh bạch và đồng bộ từ Chính phủ, ngân hàng, đến các doanh nghiệp và địa phương.
Trong bối cảnh nhu cầu nhà ở xã hội ngày càng cấp bách, sự thành công của chương trình không chỉ là bài toán kinh tế mà còn là nền tảng để đảm bảo an sinh xã hội và ổn định chính trị cho đất nước.
