Thịt lợn sấy với vị thơm của thịt, vị cay nồng nàn của những gia vị đặc trưng khiến cho món ăn của đồng bào dân tộc Thái trở thành đặc sản được nhiều du khách biến đến và yêu thích.
Thịt lợn sấy là món ăn truyền thống có từ lâu đời của người Thái và thường không thể thiếu trong những ngày Tết đến xuân về. Thịt lợn sấy với vị thơm của thịt, vị cay nồng nàn của những gia vị đặc trưng khiến cho món ăn đậm đà chắc hẳn khiến nhiều người cảm thấy khó có thể cưỡng lại được. Ăn lần đầu tiên rồi sẽ có nhiều lần sau nữa. Bởi đơn giản thịt lợn sấy cho người ta không chỉ hương vị của một món ăn mà còn cả không khí, hơi thở của núi rừng vùng Tây Bắc hoang sơ ngút ngàn.
Thịt sấy là món ăn truyền thống có từ lâu của đồng bào Thái ở Lai Châu với vị cay cay của ớt và gừng, thơm lừng của tỏi, mắc khén quyện vào từng thớ thịt được sấy trên bếp nhiều giờ. Chính nét độc đáo này đã làm nên một sản vật gây thương nhớ của vùng đất Tây Bắc. Và thật đặc biệt khi vừa qua món thịt lợn sấy Ninh Sớp là đặc sản duy nhất của tỉnh Lai Châu được vinh danh Top ẩm thực tiêu biểu Việt Nam giai đoạn I-2022. Món ăn này có gì độc đáo mà trở nên nổi tiếng đến vậy?
Người đồng bào dân tộc vùng Tây Bắc hay thích những món ăn nướng, đặc biệt là món thịt khô. Thịt lợn sấy là một trong những món ăn đặc sản như thế. Thịt lợn sấy Ninh Sớp ở Lai Châu được làm từ những tảng thịt lợn đen thả rừng tươi ngon nhất. Đặc biệt là quá trình chế biến đều làm hoàn toàn thủ công, tuân thủ các quy trình cơ bản như, chọn nguyên liệu rất cẩn thận, phải là thịt bắp hoặc thịt thăn.
Các thớ thịt sẽ được lọc ra thành từng miếng có chiều rộng khoảng 10cm, chiều dài khoảng 15cm và dày khoảng 2-3cm. Trước khi cho vào sấy, thịt được ướp với hỗn hợp gia vị đặc trưng như mắc khén, gừng, xả, ớt, hạt dổi kết hợp cùng với rượu trắng sao cho vừa đủ, thời gian ướp khoảng 1 tiếng, sau đó gác lên bếp để hun khói.
Theo đồng bào dân tộc nơi đây, công đoạn sấy là một trong những khâu quan trọng để làm nên món thịt sấy thơm ngon. Khi sấy lửa phải vừa đủ, không được to quá thịt bên ngoài sẽ nhanh cháy, bên trong lại không đảm bảo độ chín. Ngọn lửa phải để xa tầm, hằng ngày khói bếp từ củi, rơm sẽ giúp các miếng thịt khô hơn, ngon hơn và vi khuẩn không có cơ hội xâm lấn miếng thịt.
Sở dĩ món thịt sấy được người dân ưa chuộng, bởi thịt được chọn từ lợn được nuôi thả tự nhiên, sau đó thịt lợn được ướp các loại gia vị đậm chất đặc trưng và đem hun khói bằng bếp củi, tạo nên hương vị đặc trưng, riêng của đồng bào nơi đây. Thịt lợn sấy đảm bảo là khi bên ngoài có màu đỏ nâu bóng mịn, bên trong, từng thớ thịt hồng tươi ngon ngọt.
Món thịt sấy có thể ăn ngay hoặc để một thời gian. Khi ăn thường nướng hoặc hấp lại để cho thịt vừa mềm, vừa nóng thơm, sau đó dùng chày gỗ đập dập, xé nhỏ rồi chấm miếng tương ớt thôi là cả hương vị của Tây Bắc như tràn về.
Thịt sấy đậm đà còn có thể ăn cùng với cơm lam giúp quyện hoà tròn vị. Miếng cơm lam dẻo thơm quyện lẫn với thịt sấy đậm đà sao mà hợp quá đỗi. Nhất là trong tiết trời đông se lạnh, ngồi bên bếp lửa hồng gỡ từng thớ thịt, chấm với tương ớt cay nồng mà ấm áp cả trời đông.
Ngoài cách ăn nguyên bản để giữ trọn vị của thịt lợn sấy. Thì món thịt lợn sấy Ninh Sớp còn có thể chế biến thành nhiều món ăn thơm ngon khác. Thịt lợn sấy xào với măng rừng thành món thịt lợn sấy xào măng cũng rất ngon, đáng để thử. Cách làm cũng đơn giản: Thịt lợn nhúng qua với nước, sau đó xé thành sợi. Măng rừng tươi cho vào nước chần và đun sôi qua khoảng 5 phút. Măng xé thành sợi nhỏ. Đun chảo nóng, thêm 1 chút dầu, chỉ nên dùng một lượng nhỏ dầu ăn vì thịt lợn sẽ tiết ra mỡ, cho thịt lợn sấy vào đảo đều, sau đó cho măng rừng vào xào chín đẫm gia vị, thêm ớt vào tùy khẩu vị. Nếu có nước chấm Chéo thì thêm vào làm gia vị sẽ khiến món thịt lợn sấy xào măng thơm dậy mùi đặc trưng.
Thịt lợn sấy Ninh Sớp là đặc sản ẩm thực đặc trưng của Lai Châu. Món ăn này có thể chế biến giản đơn để thưởng thức hương vị nguyên bản. Hoặc xào măng ăn cùng cơm nóng cũng rất thú vị. Mùa này trên khắp đất trời Tây Bắc khói đá quyện với sương giăng như chùng xuống cả góc trời, cơn gió lùa đã dần rít qua kẽ vách nứa. Bên bữa cơm nồng đượm ánh lửa hồng được thưởng thức thịt lợn sấy, nhâm nhi thêm vài chén rượu ngô thì tuyệt vời quá đỗi.
