Giải Nobel Vật lý 2023 vinh danh John Hopfield và Geoffrey Hinton, những người tiên phong trong trí tuệ nhân tạo (AI) và mở ra cuộc tranh luận về rủi ro công nghệ.
Hai chủ nhân Giải Nobel Vật lý 2023 đã có những đóng góp quan trọng trong việc phát triển AI đang ảnh hưởng sâu sắc đến cuộc sống hàng ngày của chúng ta. Công trình của họ đã đặt nền móng cho các công nghệ học máy, hỗ trợ cho nhiều sản phẩm nổi tiếng như ChatGPT.
John Hopfield là một nhà khoa học người Mỹ nổi tiếng với việc phát triển bộ nhớ liên kết, cho phép lưu trữ và tái tạo hình ảnh cùng các mẫu dữ liệu khác. Trong khi đó, Geoffrey Hinton là một nhà nghiên cứu người Anh đã phát minh ra máy Boltzmann – một phương pháp giúp tự động xác định các thuộc tính trong dữ liệu. Những phát minh này đã trở thành nền tảng cho các thuật toán học sâu, đang làm thay đổi diện mạo của nhiều ngành công nghiệp từ y học đến giải trí.
Hội đồng Nobel đã ghi nhận những phát minh và khám phá cơ bản của cả hai nhà nghiên cứu giúp mở đường cho việc học tập thông qua mạng lưới thần kinh nhân tạo. Tuy nhiên, không thể không nhắc đến những lo ngại mà Geoffrey Hinton đã bày tỏ về sự phát triển của AI. Sau một thập kỷ làm việc tại Google, Hinton đã quyết định từ chức vào năm 2023 để có thể tự do cảnh báo về những rủi ro mà công nghệ này có thể gây ra cho nhân loại.
Những lo ngại đối với tác hại từ AI
Hinton bày tỏ mối lo ngại rằng sự phát triển của các hệ thống thông minh hơn con người có thể dẫn đến kịch bản mà những cỗ máy này sẽ nắm quyền kiểm soát. Mặc dù ông tự hào về những đóng góp của mình trong lĩnh vực AI nhưng ông không che giấu mối lo ngại về những tác động lâu dài của công nghệ này.
Trong bài phát biểu khi nhận giải Nobel, Hinton đã cảnh báo rằng những tiến bộ trong AI có thể dẫn đến việc tạo ra các hệ thống thông minh hơn con người, đặt ra những câu hỏi nghiêm túc về khả năng kiểm soát mà chúng có thể đạt được trong tương lai.
Hiện là giáo sư tại Đại học Toronto (Canada), Hinton là một trong những người có tiếng nói chỉ trích nhất về hướng đi của AI. Lời cảnh báo của ông về “rủi ro hiện hữu” đã gây được tiếng vang trong cộng đồng khoa học và công nghệ, khơi dậy các cuộc thảo luận về các giới hạn đạo đức và an toàn cần thiết khi công nghệ này tiếp tục phát triển.
Dù có những lo ngại về tương lai của AI, công trình của Hopfield và Hinton vẫn được coi là cách mạng trong lĩnh vực học máy. Nhờ những khám phá của họ, chúng ta hiện có những công nghệ cho phép máy móc xử lý lượng lớn dữ liệu và học hỏi từ chúng một cách tự động, thúc đẩy sự đổi mới trong nhiều lĩnh vực khác nhau.
