Kiểm tra, khuyến khích sử dụng hóa đơn

Trước nạn mua bán hóa đơn GTGT vẫn diễn ra từ trước đến nay, luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty luật ANVI, cho rằng không tính đến các trường hợp gian lận, trốn thuế… thì một số quy định về thuế còn quá khó khăn khiến DN phải tìm cách xử lý, hợp thức hóa các chi phí thực tế.

Ví dụ, đơn giản nhất là các chi phí tiếp khách như ăn uống. Có nhiều cửa hàng khi khách yêu cầu xuất hóa đơn GTGT thì hẹn sau đó cung cấp một hóa đơn mang tên chỗ khác. Hay như các dịch vụ thuê xe ô tô, thực tế sẽ có những cá nhân tự liên kết thành một nhóm, khi khách hàng có nhu cầu thì sẽ cung cấp hóa đơn GTGT nhưng mang tên khác mà khách hàng không thể kiểm tra được. Các dịch vụ tư nhân hay nhỏ lẻ thì giá dịch vụ thấp hơn, nhiều cá nhân, DN sẽ sử dụng và vẫn phải chấp nhận lấy hóa đơn GTGT họ cung cấp của một bên thứ ba hoặc phải tự mua hóa đơn chỗ khác.

Ông Đức nhấn mạnh: Có những quy định cho phép một số chi phí không cần hóa đơn mà chỉ cần liệt kê, theo quy định chi tiêu nội bộ… Thế nhưng, vẫn có một số cơ quan thuế địa phương làm khó dễ, không chấp nhận nên bắt buộc DN phải “thủ” là lấy đủ hóa đơn GTGT. Như vậy có cầu ắt có cung và tình trạng mua bán hóa đơn vẫn tồn tại. Nhưng cá nhân hay DN đôi khi không thể kiểm tra được tất cả hóa đơn mình nhận được là hợp pháp hay không. Với việc thực hiện hóa đơn điện tử như hiện nay, ngành thuế có thể kiểm tra được ngay theo phần mềm để biết thật hay giả cũng là một cách để giảm bớt gian lận trong hóa đơn.

Còn theo luật sư Trần Xoa, chuyên gia về thuế, đã có quy định về các chi phí của DN mua hàng hóa, dịch vụ không có hóa đơn và được phép lập bảng kê thu mua hàng hóa, dịch vụ mua vào theo mẫu số 01/TNDN kèm theo Thông tư số 78/2014 của Bộ Tài chính. Đó là những trường hợp mua hàng hóa là nông, lâm, thủy sản của người sản xuất, đánh bắt trực tiếp bán ra; Mua đất, đá, cát, sỏi của hộ, cá nhân tự khai thác trực tiếp bán ra; Mua phế liệu của người trực tiếp thu nhặt; Mua hàng hóa, dịch vụ của cá nhân, hộ kinh doanh (không bao gồm các trường hợp nêu trên) có mức doanh thu dưới ngưỡng doanh thu chịu thuế GTGT (100 triệu đồng/năm)… DN mua hàng hóa, dịch vụ được phép lập bảng kê và được tính vào chi phí được trừ; Các khoản chi phí này không bắt buộc phải có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt. Nạn mua bán hóa đơn GTGT vẫn còn tồn tại là do một phần các DN chưa hiểu rõ hết các quy định hay muốn làm cho nhanh, khỏe; còn một phần là do gian lận, trốn thuế.

Luật sư Trần Xoa ví dụ có DN chế biến hạt nhựa cho biết hằng tháng thu gom phế liệu từ các vựa ve chai với số tiền cả chục tỉ đồng. Nhưng các vựa ve chai khi lên cục thuế để đăng ký mua hóa đơn GTGT về cấp cho DN thì không được vì không chứng minh được hàng hóa đầu vào bởi họ mua từ hàng trăm cá nhân đi lượm ve chai. Từ đó DN lại không được khấu trừ chi phí. Trong khi việc sản xuất, chế biến hạt nhựa từ vật liệu phế thải và cung cấp cho các công ty sản xuất bao bì, chai nhựa cho nhiều ngành cần được khuyến khích để bảo vệ môi trường. Chiếu theo quy định, vựa ve chai có thể lập bảng kê khi thu mua từ những cá nhân lượm ve chai. Tuy nhiên đây là việc làm hằng ngày và trong thời gian đầu, DN có thể cử người hỗ trợ, hướng dẫn các chủ vựa. Dần dần sau một thời gian thì các chủ vựa quen sẽ tự làm được.

“Bản thân DN cũng phải suy nghĩ tìm ra giải pháp. Giả sử DN cho nhân viên kế toán hướng dẫn vựa ve chai một thời gian và sau đó để các chủ vựa họ làm nhưng mình sẽ trả thêm giá từ 2 – 3% khi có hóa đơn thì họ sẽ làm. Thực tế các vựa phế liệu khi xuất hóa đơn thì họ chỉ đóng mức thuế theo hộ kinh doanh là 1,5% nhưng có dịch vụ chỉ đóng thuế 0,5% thuế thu nhập cá nhân vì không phải đóng 1% thuế GTGT. Số tiền DN trả cao hơn mức đóng thuế thì hộ kinh doanh phế liệu cũng có lời hơn. Hoặc các đơn vị thuế cũng cần tăng cường tuyên truyền, giải thích cho các hộ kinh doanh nắm rõ hơn các quy định để họ có thể thực hiện xuất hóa đơn GTGT đúng quy định. Từ đó sẽ giảm thiểu được tình trạng DN bị thiếu hóa đơn và phải chạy mua khắp nơi lại trúng hóa đơn của DN ảo”, luật sư Trần Xoa chia sẻ.