Theo số liệu thống kê mới nhất của Cục Quản lý đăng ký kinh doanh – Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tháng 6-2023 có 13.904 doanh nghiệp (DN) đăng ký thành lập mới với số vốn đăng ký là 138.746 tỉ đồng, tăng 4,8% về số DN và tăng 14,6% về vốn đăng ký so với cùng kỳ năm 2022. Đây là tín hiệu đáng mừng cho nền kinh tế trong giai đoạn nửa cuối năm 2023.

Những tín hiệu tích cực

Cục Quản lý đăng ký kinh doanh cho biết tháng 6-2023 có 7.098 Doanh nghiệp quay lại hoạt động – mức cao nhất trong giai đoạn 6 tháng đầu năm, tăng 215% so với cùng kỳ năm 2022. Tính chung trong 6 tháng đầu năm, tình hình đăng ký DN ghi nhận những tín hiệu tích cực, số DN gia nhập và tái gia nhập thị trường đạt mức cao nhất từ trước đến nay. Cụ thể, có hơn 113.000 DN thành lập mới và quay lại thị trường.

Trong 6 tháng đầu năm 2023 cũng ghi nhận khoảng 100.000 DN rút khỏi thị trường. Con số này đã giảm so với mức DN rút khỏi thị trường trong 1 tháng của giai đoạn 5 tháng đầu năm 2023 (17.600 DN) và giai đoạn 4 tháng đầu năm 2023 (hơn 19.000 DN). “Đây là những tín hiệu tích cực trong bối cảnh hoạt động sản xuất – kinh doanh của các DN còn gặp nhiều khó khăn” – Cục Quản lý đăng ký kinh doanh khẳng định.

Theo chuyên gia kinh tế – TS Lê Đăng Doanh, những con số trên cho thấy hoạt động khởi sự kinh doanh đã khởi sắc, nhiều tín hiệu tích cực trong bối cảnh DN đang đối mặt nhiều khó khăn, thách thức. Theo ông, trong các khó khăn, thách thức của những tháng đầu năm 2023, các DN vẫn tìm ra được những lối đi, biến thách thức thành cơ hội, để khởi sự kinh doanh và phát triển trong thời gian tới. Những giải pháp hỗ trợ về miễn, giảm thuế, phí; giãn thời gian nộp thuế được triển khai quyết liệt thời gian qua đã tác động tích cực đến hoạt động sản xuất – kinh doanh. Thời gian tới cần thực hiện quyết liệt cải cách môi trường kinh doanh, hỗ trợ DN tiếp cận vốn và mở rộng thị trường.

Khơi thông dòng vốn

Dù đã có những khởi sắc về số DN thành lập mới và quay lại hoạt động nhưng Cục Quản lý đăng ký kinh doanh đã chỉ rõ DN vẫn đối mặt nhiều khó khăn, thách thức khi số vốn đăng ký của DN thành lập mới tiếp tục có xu hướng giảm. Tổng số vốn đăng ký của DN thành lập mới chỉ đạt 707.457 tỉ đồng, chỉ bằng khoảng 75%-80% tổng số vốn đăng ký cùng kỳ trong các năm chịu ảnh hưởng của đại dịch COVID-19. Số vốn đăng ký bình quân trên một DN trong 6 tháng đầu năm 2023 chỉ đạt 9,3 tỉ đồng – mức thấp nhất trong 6 tháng đầu năm kể từ năm 2017.

Theo Cục Quản lý đăng ký kinh doanh, trong thời gian qua, mặt bằng lãi suất đã được giảm tương đối. Tuy vậy, tăng trưởng tín dụng vẫn ở mức thấp, đến ngày 15-6 chỉ tăng 3,36% so với năm 2022, chưa bằng 1/4 mục tiêu tăng trưởng tín dụng của năm (khoảng 14%-15%). Việc tín dụng tăng trưởng chậm là do DN hiện nay khá khó khăn, hàng tồn kho nhiều, thậm chí một số DN phải giảm bớt lao động. Bên cạnh đó, giá nguyên vật liệu nhập khẩu tăng cao dẫn tới giá cả hàng hóa tăng, trong khi sức mua của nền kinh tế cả trong nước và thế giới đều suy giảm, gây khó khăn về đầu ra tiêu thụ sản phẩm vì thiếu đơn hàng, dẫn đến nhu cầu vay vốn mới để sản xuất giảm sút.

Trong Báo cáo thường niên kinh tế Việt Nam năm 2023 do Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) công bố mới đây cũng nhấn mạnh những khó khăn hàng đầu mà DN đang gặp là việc tiếp cận tín dụng có nhiều trở ngại, tình hình thị trường bị thu hẹp với khó khăn trong tìm kiếm khách hàng và tác động tiêu cực của dịch COVID-19 vẫn kéo dài.

Để hỗ trợ các DN và tạo môi trường tốt hơn cho khởi sự kinh doanh, VEPR cho rằng cần tiếp tục triển khai hiệu quả hơn các chính sách tài khóa, đặc biệt là các gói hỗ trợ phục hồi nền kinh tế, hướng vào các ngành có tác động tích cực. Hiện nay, các hỗ trợ thường thông qua giảm mức thu các loại phí, lệ phí và đang được thực hiện một cách dàn trải, ít có tác động thực mà có thể gây lãng phí ngân sách. Do vậy, Chính phủ cần thu hẹp đối tượng thụ hưởng, hướng vào các DN có năng lực và khả năng lan tỏa cao, tập trung vào 2 khó khăn lớn của DN hiện nay là đứt gãy chuỗi cung ứng và chi phí sản xuất gia tăng. Bên cạnh đó, chính sách tiền tệ cần duy trì trạng thái thích ứng với hiện trạng của nền kinh tế có nhiều rủi ro, tiếp tục cân bằng giữa rủi ro tài chính với hỗ trợ phục hồi kinh tế, khơi thông sự luân chuyển của dòng vốn.