11h35 đêm qua (6/5), nhạc sĩ Vũ Đức Sao Biển- Tác giả của ca khúc “Thu hát cho người” đã qua đời tại nhà riêng sau thời gian chống chọi với căn bệnh ung thư.
Năm 1992, khi ra bến xe tiễn tôi đi học khoa văn Đại học Tổng hợp TP.HCM (nay là Đại học KHXHNV) ba tôi có nói: “Con vào trong ấy nếu gặp nhạc sĩ Vũ Đức Sao Biển cho ba- Thước Dũng Anh- gửi lời thăm, ba và chú ấy có quen nhau trong Đại hội Gia đình Phật tử năm 1970. Lúc ấy ba ở tổ báo chí, còn chú trong tổ nhạc, rất vui… Vợ chú cũng người Nam, Bạc Liêu thì phải?”. Tôi dạ dạ nhưng do bận học rồi cũng thấy ngài ngại làm phiền nên cũng quên đi câu chuyện đó.
Vài năm sau, khi tham gia cộng tác với Tuổi Trẻ Cười thì mới gặp chú, hóa ra tác giả Đồ Bì, Đinh Ba, Mạc Đại… thường xuyên có những bài hay hóm hỉnh lại là nhac sĩ Vũ Đức Sao Biển! Hai chú cháu trò chuyện rất lâu và chú vẫn nhớ những kỷ niệm thời tuổi trẻ, thời tham gia đoàn Phật tử. Chú cháu hay gặp nhau trong những lần Tất niên báo Tuổi Trẻ Cười, thỉnh thoảng mới ngồi cà phê. Tính chú hiền, thâm trầm và sức làm việc thì kinh khủng: Sáng tác âm nhạc, dạy học, viết báo, viết sách nghiên cứu về truyện kiếm hiệp của nhà văn Kim Dung (Trung Quốc)…
Đầu năm 2017, chú phát hiện bị mắc bệnh ung thư vòm họng, các biến chứng của căn bệnh làm chú nói chuyện khó khăn. Từ đó đến nay vừa chữa trị vừa viết, tác phẩm mới nhất của chú là cuốn Phượng ca ra mắt hôm 15/10/2019. Tất niên Tuổi Trẻ Cười năm rồi vắng nhiều lão làng trong đó có chú Mạc Can và nhạc sĩ Vũ Đức Sao Biển, có lẽ bệnh tình chú ngày càng xấu đi. Nghe tin chú mất lúc 11 giờ tối hôm qua (6/5), mới thấy đời người thật vô thường. Mong hương hồn Nhạc sĩ Vũ Đức Sao Biển sớm siêu thoát…
… Chỉ là giai thoại
Nhiều năm nay, trên mạng và giới văn nghệ sĩ lưu truyền câu chuyện tình ly kỳ, ngang trái giữa nhạc sĩ Vũ Đức Sao Biển và cô gái tên Thu trong nhạc phẩm lừng danh “Thu hát cho người” vậy đâu là sự thật? Nhạc sĩ nói: “Đó là sự thêu dệt, có lẽ bắt đầu từ một thông tin trên tờ Thế giới nghệ sĩ ở Mỹ, viết rằng Vũ Đức Sao Biển và nhà thơ đồng hương Đynh Trầm ca cùng yêu một cô gái tên Thu. Thu yêu người này nhưng gia đình cô mến người kia, cuối cùng cả ba đều lỡ làng, cô Thu bỏ đi “biền biệt” còn kẻ si tình thì “Ta vẫn chờ em, dưới gốc sim già đó, để hái dâng người một đóa đẫm tương tư…”. Sau khi bài viết trên lan truyền thì nhiều trang mạng và các Đài truyền hình cứ nói rằng hình ảnh người con gái trong “Thu hát cho người” là cô H ở Hà Lam (Thăng Bình). Có ý khác nói rằng khi Vũ Đức Sao Biển học ở Đại học Sư phạm Sài Gòn (1966- 1968), được cô N.T.Y.T. yêu mến nên ông sáng tác bài này cho cô N.T.Y.T.
Sự thật không phải như vậy, nhạc sĩ nhấn mạnh: “Thu” chỉ là tên hai chúng tôi gọi nhau, đó là tên ở nhà. Tên thật đi học của cô gái này là H. “Thu” (H) nói trên là một nữ sinh xinh đẹp, học Trường Trần Quý Cáp (Hội An) từ năm 1961 – 1968. Người ấy học dưới ông hai lớp, ở cùng làng, thường đi học chung trên con đường từ quê Duy Vinh (Duy Xuyên) qua Cẩm Kim (Hội An). Cứ chiều thứ Bảy, họ từ Hội An về lại làng, chiều Chủ nhật lại từ làng qua Hội An. Đường xa chừng 5 cây số, qua hai lần đò, họ cùng đi bộ với nhau 4 năm.
Ông kể, ngày đó, cô gái này luôn luôn đi trước, ông phía sau nên bao giờ cũng nhìn cô bạn thật kỹ từ mái tóc, bờ vai đến vóc dáng mảnh mai nghiêng nghiêng trong nắng. Có ngày, cô bạn bị gai tre đâm vào chân, cậu học trò này là người ngồi gỡ. Rồi đến khi gặp cây hoa lay-ơn mọc bên đường, cậu cũng vội vàng ngắt lấy, đem tặng cô bạn khóa dưới. Lần cầm tay đầu tiên nhưng chẳng nói lời nào cũng như nhiều ngày sánh bước cùng nhau trong im lặng, với ông, ấy là vô thanh nhưng chất chứa một trời cảm xúc. Nhạc sĩ nhớ lại câu nói ngày đó bạn hay dặn: “Đừng bao giờ bỏ em một mình nghe” và “Nếu sau này trở thành nhạc sĩ, anh nhớ viết cho em một bài hát”. Chẳng ai ngờ về sau, ông không chỉ một bài mà có… hơn 10 bài dành cho cô gái ấy.
Do vậy, “Thu hát cho người” là niệm khúc cuối của một mối tình trong sáng, hồn nhiên, kết thúc không có hậu. Khi từ Sài Gòn trở về cố hương vào năm 1968, ông không tìm ra người bạn gái cũ được nữa. “Thu hát cho người” đã ra đời ngay sau đó, vào năm 1968, trong nỗi nhớ khôn nguôi.
“Hai người xa nhau 53 năm nay, chưa hề gặp lại nhau! Thôi thì, “Biệt ly nào không muộn phiền trên dấu môi”. Có lẽ người ấy không muốn gợi lên lại một mối tình dù riêng và sâu kín nhưng đã trở thành phổ quát vì nhẹ nhàng đi vào âm nhạc gần 50 năm qua, trở thành tài sản chung của công chúng yêu ca hát”. Ông nhẹ nhàng nói khi kết “giải mã” giai thoại.
Nhạc sỹ Vũ Đức Sao Biển sinh năm 1948 tại Tam Kỳ, Quảng Nam, tên thật là Võ Hợi. Ông nổi tiếng với các nhạc phẩm Thu, hát cho người, Đêm Gành Hào nghe điệu hoài lang, Đau xót lý chim quyên, Điệu buồn phương Nam… Ông còn là một nhà văn, nhà báo kỳ cựu, viết được nhiều thể loại, nổi tiếng với bút danh Đồ Bì. Ông từng xuất bản tác phẩm dài ba tập mang tên Kim Dung trong đời tôi, nghiên cứu về các tiểu thuyết võ hiệp của Kim Dung với nhiều phát hiện thú vị.
Ngoài sáng tác, viết lách, năm 2009, tác giả được mời giảng dạy tại Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn TP HCM môn “Tạp văn và tiểu phẩm” và “Tường thuật chuyên ngành văn hóa – nghệ thuật” cho Khoa Báo chí – Truyền thông.
L.S.L
