Tuần này, Lời Cảnh Báo tiếp tục cập nhật những vấn đề thời sự được dư luận đặc biệt quan tâm, trong đó có dùng AI tạo email lừa đảo tinh vi, lừa đảo qua dịch vụ điều trị tâm lý trực tuyến.

Dùng AI tạo email lừa đảo tinh vi

 Sự ra đời của trí tuệ nhân tạo đã và đang mang đến nhiều tiện ích, góp phần thay đổi mạnh mẽ cuộc sống con người. Tuy nhiên, bên cạnh những ứng dụng tích cực, AI cũng đang bị lợi dụng cho những mục đích xấu, đặc biệt là trong các chiêu trò lừa đảo công nghệ cao bằng việc giả giọng nói, tạo hình ảnh hoặc email mạo danh.

Chị H.T.Q (TP.HCM) chia sẻ: “Hôm đó tôi nhận được một email thông báo rằng tài khoản Gmail của mình đang bị truy cập trái phép. Nhìn vào logo Google và cách trình bày rất giống thật nên tôi đã tin và làm theo hướng dẫn trong email. Sau khi nhập thông tin, tôi bị mất quyền truy cập. Lúc đầu tôi cứ nghĩ là do hệ thống đang xác minh, nhưng khoảng nửa giờ sau có cuộc điện thoại gọi đến xưng là nhân viên Google và nói chuyện rất tự nhiên, hướng dẫn tôi khôi phục tài khoản và yêu cầu cung cấp thêm một số thông tin. Khi nghe đến đó, tôi bắt đầu nghi ngờ và kiểm tra lại, lúc đó tôi mới biết mình đã bị lừa”.

Ông Võ Đỗ Thắng – Giám đốc Trung tâm Đào tạo An ninh mạng Athena chia sẻ: “Đối với mọi người khi tiếp cận thông tin, đặc biệt là email, muốn biết có phải lừa đảo hay không thì cần có khả năng phản biện. Trong các email lừa đảo, nội dung luôn yêu cầu chúng ta phải làm việc A, việc B, việc C hoặc nhấp vào đường link nào đó. Nếu chúng ta mù quáng, không phản biện, không hỏi lại hoặc không kiểm tra những đường link đó thì rất dễ sập bẫy”.

Việc bị chiếm tài khoản email có thể để lại hậu quả nghiêm trọng như: kẻ xấu có thể đọc, sao chép hoặc xóa thư từ, tài liệu, hình ảnh và dữ liệu cá nhân; làm lộ thông tin nhạy cảm như số căn cước công dân, tài khoản ngân hàng, mật khẩu các dịch vụ khác. Từ đó, chúng có thể gửi email giả mạo để lừa người quen chuyển tiền, dùng dữ liệu cá nhân tạo hồ sơ giả mạo để vay tiền online hoặc đăng ký các dịch vụ trái phép. Chưa kể nhiều email chứa tài liệu, kế hoạch kinh doanh, hợp đồng, thông tin khách hàng có thể bị lộ lọt ra ngoài.

Theo luật sư Nguyễn Văn Hiệp – Giám đốc Công ty Luật New & New, tùy theo tính chất, mức độ và cách thức thực hiện hành vi, đối tượng có thể bị xử lý vi phạm hành chính hoặc hình sự. Với trách nhiệm hình sự, người thực hiện hành vi có thể bị xử lý về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản theo Điều 174 Bộ luật Hình sự 2015 với mức hình phạt cao nhất là tù chung thân. Ngoài ra, đối tượng còn có thể bị xử lý về tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử để chiếm đoạt tài sản theo Điều 290 Bộ luật Hình sự 2015 với mức hình phạt tối đa lên đến 20 năm tù.

Chỉ cần một cú nhấp chuột thiếu cảnh giác, người dùng có thể trở thành nạn nhân của tội phạm mạng bất cứ lúc nào, đặc biệt khi email bị xâm nhập. Do vậy, việc chủ động phòng ngừa là vô cùng quan trọng.

Ông Võ Đỗ Thắng – Giám đốc Trung tâm Đào tạo An ninh mạng Athena khuyến cáo: “Đối với cá nhân và doanh nghiệp, khi tiếp nhận thông tin công nghệ, cần trang bị các phần mềm bảo mật, tường lửa để lọc email có mã độc đính kèm. Thứ hai, trước khi thực hiện bất kỳ yêu cầu nào, cần kiểm tra chéo hoặc tham khảo chuyên gia xem email đó có hợp lệ hay không, có đúng người gửi hay không. Thứ ba, khi có đường link, trước khi nhấp vào cần kiểm tra xem đường link đó có chứa mã độc hay phần mềm gián điệp hay không. Có thể sử dụng các công cụ như VirusTotal để kiểm tra. Đây là những cách mà mọi người cần biết để bảo vệ bản thân khỏi các cuộc tấn công chiếm quyền qua email”.

Trong thế giới số, chỉ một phút lơ là cũng có thể đánh đổi bằng cả kho dữ liệu quý giá. Do đó, người dùng cần tuyệt đối không nhấp vào đường link lạ, không cung cấp mã xác thực qua email và nên bật xác thực hai yếu tố cho mọi tài khoản quan trọng.

Clip Dùng AI tạo email lừa đảo tinh vi: https://www.youtube.com/watch?v=fKECxR3ejlA

Lừa đảo qua dịch vụ điều trị tâm lý trực tuyến

 Khi áp lực cuộc sống ngày càng lớn, nhu cầu tìm đến các dịch vụ tư vấn và điều trị tâm lý cũng tăng cao. Nắm bắt tâm lý đó, nhiều đối tượng đã lập website, fanpage giả mạo trung tâm điều trị bệnh tâm lý hoặc giả danh bác sĩ tâm thần học, quảng cáo dịch vụ điều trị trực tuyến giá rẻ. Thế nhưng, phía sau những lời hứa hẹn như chữa khỏi trầm cảm, xóa lo âu trong hai tuần hay liệu trình cá nhân hóa,… lại là những cái bẫy tinh vi nhằm chiếm đoạt tiền bạc và thông tin cá nhân nhạy cảm của người bệnh.

Em N.V.H (TP.HCM) chia sẻ: “Em bị khó ngủ, hay suy nghĩ nhiều và lo âu một chút. Ban đêm lâu lâu lại có những suy nghĩ không tốt và hơi hoang tưởng. Em có tìm hiểu một số phương pháp trên mạng, nhưng khi tham gia khóa học mà người ta giới thiệu thì họ chỉ đưa một số loại thuốc an thần để giúp em dễ ngủ chứ không giúp giải quyết vấn đề của em. Em cảm thấy vậy”.

Chị B.M.T (tỉnh Vĩnh Long) chia sẻ: “Tôi nghe nói bác sĩ tâm lý sẽ có khả năng trị liệu, giúp tôi giải tỏa áp lực trong lòng và có thể dễ ngủ hơn. Sau khi tìm hiểu trên mạng, tôi đăng ký gói trị liệu giảm lo âu và phục hồi chức năng cá nhân hóa. Sau khi đăng ký xong, tôi chuyển khoản chi phí 8 triệu đồng. Họ gửi cho tôi một vài tờ giấy, nhưng khi đọc thì tôi thấy không liên quan gì đến vấn đề mình đang gặp phải. Tôi yêu cầu được thăm khám trực tiếp với bác sĩ nhưng họ từ chối và không trả lời tin nhắn của tôi nữa”.

 Các quảng cáo điển hình thường thấy như: “Chữa trầm cảm 100% thành công trong hai tuần – đăng ký ngay”, hoặc “Bác sĩ nước ngoài, phí 500.000 đồng/buổi online, cam kết khỏi mất ngủ”. Một số dấu hiệu nhận biết là các trang web thường có giao diện sơ sài, không ghi địa chỉ cụ thể, không công khai giấy phép. Một số website còn sử dụng hình ảnh cắt ghép từ các trung tâm uy tín để lừa đảo người bệnh.

Thạc sĩ Trần Quang Trọng – Bệnh viện Lê Văn Thịnh (TP.HCM) – đưa ra lời khuyên: “Người dân nên tìm hiểu các cơ sở y tế chính thức, được cấp phép hành nghề rõ ràng. Nếu chọn phương thức online thì nên ưu tiên những cơ sở minh bạch và công khai để tránh trường hợp chẩn đoán sai hoặc tự ý phán đoán bệnh”.

Thạc sĩ Tâm lý Phạm Văn Quyền – Trường Đại học Gia Định – chia sẻ: “Điều quan trọng nhất là dám thừa nhận mình đang gặp khó khăn khi cảm thấy buồn bã kéo dài, mất ngủ, chán ăn hoặc không còn hứng thú với những điều từng yêu thích. Đó là lúc nên tìm đến chuyên gia tâm lý hoặc bác sĩ tâm thần. Hiện nay có ba hướng hỗ trợ chính, thứ nhất là trị liệu tâm lý, trò chuyện chuyên sâu với chuyên gia để hiểu nguyên nhân và thay đổi nhận thức, hành vi tiêu cực. Thứ hai là dùng thuốc, trong trường hợp cần thiết, bác sĩ sẽ kê thuốc giúp ổn định tâm trạng, giảm lo âu và hỗ trợ giấc ngủ. Thứ ba là thay đổi lối sống, duy trì giấc ngủ đều đặn, tập thể dục, ăn uống lành mạnh và giữ kết nối xã hội”.

Rất nhiều người trong chúng ta từng trải qua những giai đoạn khủng hoảng tinh thần. Thế nhưng, điều quan trọng không phải là tự mình mạnh mẽ vượt qua, mà là biết tìm kiếm sự giúp đỡ đúng lúc. Để tránh sập bẫy tư vấn tâm lý của các đối tượng xấu, người dân cần tìm đến các trung tâm tâm lý có địa chỉ rõ ràng và được cấp phép hoạt động; tìm hiểu bằng cấp, chứng chỉ hành nghề của nhà trị liệu trước khi tham gia. Bên cạnh đó, cần hết sức cẩn trọng, đặc biệt không chuyển khoản trước cho những dịch vụ không rõ ràng. Người dân cũng nên cảnh giác với các quảng cáo “chữa khỏi 100%” hoặc “liệu trình giá rẻ bất ngờ”.

Để đảm bảo an toàn cho bản thân và người thân, nếu cần tư vấn trực tuyến, hãy ưu tiên dịch vụ do bệnh viện, trung tâm y khoa chính thống cung cấp. Và quan trọng nhất là giữ kín thông tin cá nhân, tránh chia sẻ tình trạng tâm lý cho các tài khoản lạ.

Clip Lừa đảo qua dịch vụ điều trị tâm lý trực tuyến: https://youtu.be/Xvi2X2XPW1g

Lời Cảnh Báo là một chương trình mang đầy tính thời sự. Bên cạnh việc phản ánh những vấn đề đang được xã hội quan tâm. Lời Cảnh Báo còn cung cấp cho người dân nhiều kiến thức bổ ích về những vấn đề khác nhau trong cuộc sống như: kinh tế, sức khỏe, giáo dục, an ninh, trật tự, xã hội…

Lời Cảnh Báo được phát sóng vào lúc 19h50 Thứ Hai và Thứ Tư hàng tuần trên kênh THVL1. Chương trình do Báo và phát thanh, truyền hình Vĩnh Long phối hợp Jet Studio thực hiện.

Gia Anh (Theo TTV)