CPTPP chính thức có hiệu lực: Ngành nào hưởng lợi, ngành nào chịu thách thức ?

Hôm nay 14/1/2019, Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) chính thức có hiệu lực với Việt Nam. Xuất khẩu của Việt Nam có thể tăng thêm 4,04% đến năm 2035, tạo nên những lợi ích trong cải cách thể chế, việc làm và thu nhập.

Thuế suất giảm sâu, xuất khẩu tăng mạnh
Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, xuất khẩu của Việt Nam có thể sẽ tăng thêm 4,04% đến năm 2035. Còn theo Ngân hàng Thế giới, xuất khẩu Việt Nam sẽ tăng từ 54 tỷ USD lên 80 tỷ USD.

Bộ Công Thương đánh giá, các ngành có cơ hội tăng trưởng lớn như thực phẩm, đồ uống, thuốc lá, dệt may, hóa chất, sản phẩm nhựa và đồ da, trang thiết bị vận tải, một số phân ngành sản xuất và dịch vụ. Ngoài ra, CPTPP cũng mang lại các lợi ích về cải cách thể chế, đồng thời tạo việc làm khi mỗi năm tăng bình quân 20.000-26.000 lao động.

11 quốc gia thành viên Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương -CPTPP.

Theo Vụ Chính sách thương mại đa biên (Bộ Công Thương): Các nước cam kết xóa bỏ 97-100% số dòng thuế nhập khẩu đối với hàng hóa có xuất xứ từ Việt Nam, tùy theo cam kết của từng nước. Gần như toàn bộ hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam vào các nước CPTPP sẽ được xóa bỏ thuế nhập khẩu hoàn toàn ngay khi Hiệp định có hiệu lực hoặc theo lộ trình.

Xuất khẩu đồ gỗ nội-ngoại thất sang các nước Canada, Peru sẽ được hưởng mức thuế suất 0% ngay khi CPTPP có hiệu lực. Ông Nguyễn Tôn Quyền -Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội gỗ và lâm sản Việt Nam, cho biết:

Với Hiệp định CPTPP, cơ hội dành cho ngành gỗ nhiều hơn là thách thức. Đơn hàng gỗ đến từ các nước trong khối CPTPP như Canada, Nhật Bản, New Zealand, Australia, Peru… đã tăng lên rất mạnh. XK gỗ sang Canada trước đây chưa đến 100 triệu USD/năm, nhưng năm 2019 đã tăng vọt lên khoảng 300 triệu USD.

Các mặt hàng thủy sản sẽ được hưởng thuế suất 0% ngay khi CPTPP có hiệu lực với thị trường Canada và Nhật Bản. Nhiều mặt hàng thủy sản chưa được cam kết xóa bỏ thuế quan trong Hiệp định Việt Nam-Nhật Bản và ASEAN-Nhật Bản sẽ được hưởng thuế 0% khi xuất sang Nhật Bản. Trong đó một số mặt hàng như: Cá tuyết, surimi, tôm, cua… sẽ được hưởng thuế suất 0% ngay khi CPTPP có hiệu lực.

Với việc được hưởng thuế suất 0% ngay khi CPTPP có hiệu lực, gạo sẽ có khả năng tiếp cận và tăng trưởng tại thị trường Canada. Mexico là thị trường mới, xuất khẩu khoảng 70.000 tấn/năm và sẽ được hưởng thuế 0% vào năm thứ 11 kể từ khi Hiệp định có hiệu lực.

Hàng loạt mặt hàng nông sản khác như cà phê, chè, hạt tiêu, hạt điều sẽ được hưởng mức thuế suất 0% ngay khi CPTPP có hiệu lực. Riêng Mexico xóa bỏ thuế cà phê hạt Robusta vào năm thứ 16 kể từ khi CPTPP có hiệu lực, cà phê hạt Arabica và cà phê chế biến giảm 50% so với mức thuế hiện hành vào năm thứ 5 và năm thứ 10.

CPTPP có hiệu lực, xuất khẩu của Việt Nam có thể sẽ tăng thêm 4,04% đến năm 2035.

Phải nâng cao năng lực cạnh tranh
Ở chiều ngược lại, việc cắt giảm thuế nhập khẩu theo cam kết CPTPP sẽ làm giảm thu ngân sách. Chuẩn bị cho tình huống này, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 07-NQ/TW ngày 18/11/2016 về chủ trương, giải pháp cơ cấu lại ngân sách Nhà nước, quản lý nợ công.

Thực hiện Nghị quyết 07, Bộ Tài chính đã và đang thực hiện tái cơ cấu ngân sách Nhà nước, trong đó có việc hoàn thiện hệ thống pháp luật về ngân sách, chính sách thuế, quản lý thuế, hải quan nhằm cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, mở rộng cơ sở thuế, tăng thu nội địa, trên cơ sở đó đảm bảo bền vững ngân sách Nhà nước, an ninh tài chính quốc gia.

Riêng trong lần này sẽ không có tác động đột ngột do trong CPTPP có đến 7/10 nước đã có FTA với Việt Nam, chỉ còn 3 nước là Canada, Mexico và Peru là chưa có FTA với Việt Nam nhưng quy mô thương mại hiện còn khiêm tốn.

Chuyên gia kinh tế Trần Hoàng Ngân nhận định: Doanh nghiệp phải tự nâng cao năng lực cạnh tranh và triển khai ứng dụng khoa học công nghệ. Lĩnh vực nông nghiệp phải tổ chức lại sản xuất, người nông dân phải dần quen với sản xuất lớn, tổ hợp tác…. Có như vậy, chúng ta mới tạo ra được sản phẩm có tính cạnh tranh cao trên thị trường.

Theo Vụ Chính sách thương mại đa biên, CPTPP đặt ra những thách thức nhất định. Một số chủng loại nông sản mà một số nước CPTPP có thế mạnh như thịt lợn, thịt gà là những mặt hàng Việt Nam đã sản xuất được nhưng sức cạnh tranh còn yếu. Một số sản phẩm công nghiệp mà một số nước CPTPP có thế mạnh cũng có thể gây khó khăn cho sản xuất của Việt Nam như giấy, thép, ô tô.

Cạnh tranh tăng lên khi tham gia CPTPP có thể làm cho một số doanh nghiệp có công nghệ sản xuất và kinh doanh lạc hậu lâm vào tình trạng khó khăn (thậm chí phá sản), kéo theo đó là khả năng thất nghiệp sẽ xảy ra.
Phan Đại Hữu -Langmoi.vn