Dù việc triển khai nhà ở xã hội tại TP HCM còn nhiều thách thức song với các giải pháp đột phá được kỳ vọng sẽ thúc đẩy tiến độ thực hiện và đạt được mục tiêu đề ra.
Còn nhiều vướng mắc
Trong giai đoạn 2021 – 2025, TP HCM đặt mục tiêu phát triển từ 26.000 – 35.000 căn nhà ở xã hội, tuy nhiên kết quả thực tế vẫn chưa đạt kỳ vọng so với mục tiêu đặt ra.
Báo cáo mới đây gửi UBND TP HCM về tình hình đầu tư xây dựng các dự án nhà ở xã hội trên địa bàn cho thấy, từ năm 2021 đến nay, 6 dự án (5 dự án nhà ở xã hội và 1 dự án nhà lưu trú công nhân) được đưa vào sử dụng với quy mô 2.745 căn hộ. Bốn dự án với gần 3.000 căn hộ khác đang xây dựng. Tính chung, tỷ lệ hoàn thành mới chỉ đạt được khoảng 20% chỉ tiêu.
Nguyên nhân chính khiến kế hoạch phát triển nhà ở xã hội trên địa bàn gặp khó khăn được các doanh nghiệp ngành địa ốc cho biết bắt nguồn từ thủ tục pháp lý. Dù dự án được chấp thuận chủ trương đầu tư nhưng quy trình thẩm định và phê duyệt thủ tục thường quá lâu, có khi 4 – 5 năm chưa hoàn thành. Điều này đã tạo rào cản lớn cho doanh nghiệp, làm tăng chi phí và giảm sức hút của các dự án nhà ở xã hội.
Ngoài ra, mức lợi nhuận thấp cũng là một trong những nguyên nhân khiến doanh nghiệp không mặn mà tham gia vào phân khúc này. Ông Lê Hữu Nghĩa – Giám đốc Công ty bất động sản Lê Thành chia sẻ, mức lợi nhuận giới hạn ở 10% là quá thấp khi thủ tục kéo dài đến 5 năm và giai đoạn đầu tư mất thêm 2 năm. Tính bình quân trong 7 năm, mỗi năm chủ đầu tư chỉ đạt lợi nhuận khoảng 1,3 – 1,5%, không đủ để tái đầu tư. Thêm vào đó là thủ tục xin thực hiện dự án nhà ở xã hội còn phức tạp hơn so với nhà ở thương mại.
Nỗ lực tháo gỡ khó khăn
Theo ông Nguyễn Thành Đô – Trưởng Ban Chính sách pháp luật – LĐLĐ TP HCM, lợi nhuận ít, thời gian chờ đợi lâu sẽ khó thu hút doanh nghiệp đầu tư nhà ở xã hội. Để thúc đẩy, ông Đô cho rằng TP HCM cần có bộ thủ tục riêng về nhà ở xã hội. Nếu doanh nghiệp tính toán được thời gian làm thủ tục, điều kiện thực hiện giúp giảm bớt lãng phí thì sẽ đầu tư mạnh hơn, góp phần giải quyết nhu cầu nhà ở và mục tiêu mà thành phố đề ra.
Còn ông Huỳnh Trịnh Phong – Trưởng Phòng Quản lý quy hoạch và pháp chế Sở Quy hoạch – Kiến trúc TP HCM kiến nghị rà soát lại quỹ đất mà doanh nghiệp chưa thực hiện nghĩa vụ (dành 20% quỹ đất trong dự án nhà ở thương mại để thực hiện nghĩa vụ nhà ở xã hội) và tìm vị trí thay thế phù hợp. Bên cạnh đó, đưa các khu đất công vào làm quỹ đất thực hiện nhà ở xã hội và giới thiệu cho nhà đầu tư.
Trước những ý kiến trên, ông Nguyễn Văn Hoan – Phó trưởng Phòng Phát triển nhà và thị trường bất động sản – Sở Xây dựng TP HCM, thừa nhận thủ tục đầu tư dự án nhà ở xã hội còn phức tạp. Đơn cử, quy trình chấp thuận chủ trương đầu tư mất 1 – 2 năm do phải lấy ý kiến từ 10 đơn vị liên quan, dẫn đến kéo dài thời gian hoàn thành dự án.
Theo đó, Sở Xây dựng đề xuất tích hợp các bước thủ tục như chấp thuận chủ trương đầu tư, phê duyệt quy hoạch chi tiết 1/500 và giao đất để rút ngắn thời gian chuẩn bị trước khi cấp phép xây dựng. Đồng thời, kiến nghị Bộ Xây dựng nghiên cứu, rà soát quy định pháp luật về việc này để có giải pháp hướng dẫn thực hiện.
Liên quan chính sách hỗ trợ nhà ở xã hội, Sở Xây dựng vừa trình UBND TP HCM dự thảo tờ trình về việc xin chủ trương xây dựng Nghị quyết quy định cơ chế hỗ trợ chủ đầu tư thực hiện dự án nhà ở xã hội. Việc ban hành nghị quyết xuất phát từ các quy định mới trong Luật Nhà ở năm 2023 và nhu cầu cấp bách về nhà ở xã hội trên địa bàn thành phố.
Dự thảo này đề xuất UBND TP HCM hỗ trợ kinh phí từ ngân sách để đầu tư hệ thống hạ tầng kỹ thuật ngoài phạm vi dự án, nhằm bảo đảm sự kết nối đồng bộ với hạ tầng khu vực. Chủ đầu tư được miễn các loại phí, lệ phí liên quan, bao gồm phí thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường; phí thẩm định hồ sơ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất…
Sở Xây dựng kiến nghị UBND TP HCM trình Thường trực HĐND TP thống nhất chủ trương xây dựng nghị quyết theo trình tự rút gọn. Dự kiến, nội dung này sẽ được xem xét tại kỳ họp chuyên đề sau kỳ họp của HĐND TP HCM khóa X, nhiệm kỳ 2021 – 2026.
