Thời gian qua, Chính phủ luôn dành sự quan tâm, chỉ đạo sát sao đối với mặt hàng xăng dầu, mặc dù vậy thị trường này vẫn còn một số hạn chế trong việc điều hành. Các chuyên gia khuyến nghị, việc thành lập Sàn giao dịch xăng dầu là cần thiết, bởi việc này sẽ tạo ra thị trường lành mạnh, hoạt động giao dịch đúng theo nguyên lý thị trường, thuận mua vừa bán.
Hiện nay, xăng dầu là hàng hóa liên quan tới an ninh năng lượng quốc gia. Trong suốt thời gian dài vừa qua, xăng dầu là mặt hàng kinh doanh có điều kiện do Nhà nước quản lý, điều tiết để đảm bảo ổn định vĩ mô và an sinh xã hội. Thực tế hiện nay nước ta chỉ chủ động được một phần nguồn cung xăng dầu, điều này có thể dẫn đến biến động giá lớn và rủi ro về nguồn cung trong ngắn hạn. Cùng với đó, việc Nhà nước kiểm soát, ấn định về giá cho các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu sẽ dẫn đến có những việc không đảm bảo được lợi ích về lợi nhuận kinh doanh của doanh nghiệp…
Chuyên gia kinh tế Đinh Trọng Thịnh nêu ý kiến, xây dựng sàn kinh doanh xăng dầu sẽ làm cho hoạt động mua bán xăng dầu vừa rõ ràng, công khai, minh bạch cả về số lượng, giá cả lẫn chất lượng. Khi đó, sẽ giúp đảm bảo lợi ích của cả người mua và người bán.
“Về lâu về dài thì chúng ta phải nghiên cứu một sàn giao dịch xăng dầu để từ đó các chủ thể có thể chủ động bán và rao bán lượng xăng dầu trên thị trường này. Đối với những cấp trung gian, hoặc là những doanh nghiệp kinh doanh độc lập thì họ có thể đến để mua trên thị trường này dưới hình thức là mua các kỳ hạn hoặc mua trực tiếp” – ông Đinh Trọng Thịnh nói.
Việc cho phép doanh nghiệp tham gia sàn giao dịch là chủ trương đúng đắn. Theo các chuyên gia, việc lập sàn giao dịch xăng dầu sẽ giúp thị trường minh bạch những góc khuất trong kinh doanh của các doanh nghiệp đầu mối, góp phần phá thế độc quyền của các doanh nghiệp lớn, giúp thị trường hoạt động hiệu quả hơn. Tuy nhiên, cần phải xem xét kỹ lưỡng về cách triển khai, điều kiện tham gia sàn để đảm bảo quyền lợi của các bên tham gia cũng như quyền lợi cho người tiêu dùng và đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.
Ông Nguyễn Ngọc Quỳnh, Phó Tổng Giám đốc Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam nêu quan điểm, việc lập sàn giao dịch xăng dầu cần phải được xem xét một cách thận trọng, đánh giá kỹ lưỡng, toàn diện. Đồng thời cho rằng, để đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả của thị trường xăng dầu, việc bổ sung các quy định liên quan đến công cụ phái sinh là hết sức cần thiết.
“Về thị trường xăng dầu Việt Nam hoạt động cách minh bạch, hiệu quả thì việc xây dựng thiết lập hệ thống khung pháp lý một cách đầy đủ, rõ ràng là yếu tố quan trọng hàng đầu, cho dù sản lượng xăng dầu đi vào hoạt động hay không thì điều này đều hết sức cần thiết, để tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững thị trường. Hiện nay, Chính phủ đã giao Bộ Công Thương và các bộ, ngành liên quan xây dựng dự thảo mới trong Nghị định xăng dầu, đây là một bước tiến hết sức quan trọng” – ông Nguyễn Ngọc Quỳnh nêu ý kiến.
