Tại hội thảo các đại biểu cho rằng, những năm gần đây, Việt Nam đã thực hiện điều chỉnh thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) đối với mặt hàng thuốc lá, tuy nhiên tác động của mức tăng thuế đối với giá thuốc lá và tỷ lệ sử dụng thuốc lá là không đáng kể, do vậy không đạt được mục tiêu giảm tỷ lệ hút thuốc.

Tăng thuế “đủ lớn” để giảm tỷ lệ thuốc lá, vì lợi ích cộng đồng. Ảnh: TL minh hoạ

Kết quả nghiên cứu gần đây cho thấy, chi phí kinh tế hàng năm cho việc sử dụng thuốc lá ở Việt Nam ước tính lên tới 108 nghìn tỷ đồng, tương đương 1,14% GDP (năm 2022). Con số này lớn hơn gấp 5 lần so với đóng góp của nguồn thu thuế thuốc lá cho ngân sách quốc gia, bao gồm: 16,4 nghìn tỷ đồng từ chi phí y tế trực tiếp, 5,9 nghìn tỷ đồng từ chi phí gián tiếp do bệnh tật và 85,8 nghìn tỷ đồng do tử vong sớm.

Ngoài ra hàng năm còn phải kể đến 49 nghìn tỷ đồng cho mua thuốc lá hút. Đây là những chi phí lớn, gây thiệt hại không chỉ cho nền kinh tế mà về tương lai sẽ tạo ra những gánh nặng về chi phí y tế do sức khỏe người dân bị ảnh hưởng trầm trọng bởi thuốc lá.

Bác sỹ Nguyễn Tuấn Lâm phát biểu tại hội thảo. Ảnh: Hải Anh

 

Bác sỹ Nguyễn Tuấn Lâm, đại diện Tổ chức y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam cho biết, Việt Nam thuộc nhóm các nước có mức thuế và giá thuốc lá thấp nhất thế giới, thấp hơn so với mặt bằng chung của các nước trong khu vực.“Ở Việt Nam có một nghịch lý, sữa cho trẻ thì quá đắt mà thuốc lá lại quá rẻ. Thuế thuốc lá của Việt Nam chỉ bằng 1/6 của Thái Lan. Thuốc lá rẻ dẫn đến người dân và trẻ em dễ dàng tiếp cận, lựa chọn. Do đó, cần tăng thuế thuốc lá để giảm bệnh tật và tử vong”, Bác sĩ Nguyễn Tuấn Lâm chia sẻ.

Dẫn chứng Bác sỹ Nguyễn Tuấn Lâm cho biết, trong giai đoạn từ 2010 – 2020 (mặc dù có các lần tăng thuế 2016, 2019), giá/thuế thuốc lá tăng hầu như không đáng kể. Trong khi đó, thị trường sản phẩm quá đa dạng, nhiều loại thuốc rẻ tiền, khiến người mua có thể dễ dàng lựa chọn thay thế để giữ nguyên mức chi.

Các chuyên gia cũng nhận định, xu hướng giảm giá thực của thuốc lá và sức mua của thuốc lá tăng theo thời gian là vấn đề rất đáng lo ngại vì nó làm tăng khả năng tiếp cận thuốc lá của người dân, đặc biệt là đối với giới trẻ và người nghèo. Do đó, thuế TTĐB cần phải tăng đủ lớn và tăng thường xuyên để có được tác động hiệu quả đối với giảm tiêu dùng.

Trong Dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi đang được lấy ý kiến bổ sung một số hàng hóa có tác hại đến sức khỏe cụ thể như thuốc lá sợi, thuốc lào và các dạng thuốc khác… Ủng hộ dự thảo, bà Đinh Thị Thu Thủy, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Y tế), khẳng định việc áp dụng thuế TTĐB đối với các sản phẩm có hại cho sức khỏe có ý nghĩa quan trọng và cần thiết để bảo vệ sức khỏe người dân.

Theo Thời báo Tài chính.